Kategori: Makaleler

İptidai Ne Demek Hukuk? Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir Analiz Günümüz toplumlarında hukuk, bir ülkenin toplumsal düzeninin temel taşlarından biri olarak kabul edilir. Fakat “iptidai” kelimesi, bazen hukukun bu düzeni sağlama işlevinin ötesinde, güç ilişkilerinin ve iktidarın nasıl şekillendiğine dair derinlemesine sorular ortaya koyar. İptidai, genellikle ilk, başlangıç veya ilkel anlamlarında kullanılsa da, siyaset bilimi açısından bakıldığında, toplumsal yapının temel özelliklerine, iktidar ilişkilerine ve yurttaşlık anlayışına dair çok daha kapsamlı bir tartışma zemini sunar. Peki, “iptidai” hukuk ne demek ve bu kavram, iktidar, kurumlar, ideolojiler ve demokrasi gibi başlıca siyasal kavramlarla nasıl ilişkilidir? Hukuk, yalnızca bireylerin birbirleriyle olan ilişkilerini düzenlemekle kalmaz,…

İntihal ve Etik: Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyaset Bilimi Perspektifi Siyasal düzenin temelleri, insan ilişkileri ve toplum yapısının nasıl örgütlendiği üzerine kurulur. Güç, her şeyin merkezindedir; zira iktidar, kimin hangi kaynaklara sahip olduğunu ve bu kaynaklarla neler yapabileceğini belirler. İnsanların sosyal hayatlarındaki meşruiyet, toplumsal kurumlar ve ideolojilerle şekillenir. Bu bağlamda, her bir aktörün nasıl hareket edeceği ve bu hareketlerin ne ölçüde etik olduğu soruları, toplumsal düzenin sürekliliği için kritik bir öneme sahiptir. Bugün, bu analitik bakış açısını daha geniş bir çerçevede değerlendirerek, intihal kavramını ve etik sorumluluğunu, özellikle siyaset bilimi bağlamında ele alacağız. İktidar ve Meşruiyet: Toplumdaki…

Öşür Nedir? Siyasal Bir Analiz: Güç, Toplum ve Meşruiyet Üzerine Bir toplumun ekonomik, sosyal ve kültürel yapıları, sadece bireylerin yaşamını şekillendirmekle kalmaz, aynı zamanda o toplumun devletle olan ilişkisini, iktidarın nasıl kurulduğunu ve meşruiyetini de belirler. Toplumlar, tarih boyunca bazen bu ilişkileri vergi, bazen de dini ve kültürel normlar üzerinden inşa ettiler. Peki, ya “öşür” diye adlandırdığımız bu kavram, siyasal yapıyı nasıl etkiler? Toplumların iktidar ve yurttaşlık ilişkilerinde ne gibi işlevlere sahiptir? Bu yazıda, “öşür”ün siyasal bağlamdaki rolünü, iktidar, kurumlar, ideolojiler ve katılım kavramları üzerinden tartışacağız. Öşür Nedir? Temel Tanım ve Anlamı Öşür, İslam hukukunda tarımsal ürünlerden alınan bir tür…

Vali İsmi Nereden Gelir? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Giriş: İnsan Davranışlarını Çözümlemeye Çalışan Bir Psikoloğun Merakı İnsanlar, kelimeler ve isimler aracılığıyla kimliklerini ifade eder, bu da psikolojik bir bakış açısıyla oldukça derin anlamlar taşır. “Vali” kelimesi, bu tür bir isimsel kimliğin izlerini taşır ve bir liderin psikolojisini anlamaya yönelik önemli ipuçları sunar. Bu yazıda, “vali” isminin psikolojik kökenlerine inmeye çalışacağım. İsmine ve anlamına dair bir yolculuk yaparak, toplumsal liderlik, otorite ve gücün psikolojik boyutlarını inceleyeceğiz. Vali, sadece bir unvan değil, aynı zamanda toplumun bir parçası olma ve bu toplumun değerlerini koruma sorumluluğunu üstlenen bir kişiyi ifade eder. Bu yazının amacı,…

Motosiklet Klape Ne İşe Yarar? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Üzerine Bir Bakış Toplumsal Cinsiyet ve Motosiklet Kültürü: Kimler İçin, Ne Anlama Geliyor? İstanbul’da sokakta her gün gördüğümüz o motosikletler… Hızla geçip giden, kimlikleri çoğunlukla sadece motorlarına bağlı, ama aslında çok daha derin bir anlam taşıyan iki tekerlekli araçlar. Motosiklet klape, bu araçların önemli bir parçası. Peki ama bu klape, yani motosikletin ön kısmındaki “savaş kalkanı” olarak da bilinen parça, ne işe yarar? Teknik olarak, hava akışını yönlendirerek sürücüyü rüzgar etkisinden korur. Fakat toplumsal cinsiyet ve sosyal adalet bağlamında, motosiklet klapesi farklı anlamlar taşır. Çevremde motosikletleri kullanan insanları gözlemlediğimde,…

Tırpan İşi: Ekonomi Perspektifinden Derinlemesine Bir Analiz Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları: Bir Ekonomistin Düşünceleri Ekonomi, kaynakların sınırlı olduğu, ancak ihtiyaçların ve arzuların sınırsız olduğu bir bilim dalıdır. Bu çerçevede, her seçim bir fırsat maliyeti taşır ve bu maliyet, yalnızca bireyler değil, toplumlar için de büyük önem taşır. İnsanlar ve şirketler, mevcut kaynaklarını nasıl kullanacaklarını seçerken, bu kararların yalnızca kendilerine değil, tüm ekonomik sisteme etkileri olur. Peki ya bu seçimler kısa vadeli kazançlar mı yaratır, yoksa uzun vadede toplumsal refahı zedeleyen bir sonuç doğurur mu? İşte bu sorular, “Tırpan işi” olarak bilinen ekonomik pratiği anlamada önemli bir rol oynar. Tırpan…

Deyim mi, Atasözü mü? Nasıl Anlaşılır? İstanbul’da bir kafede otururken, karşımdaki masada iki kişi sohbet ediyor. Biri, “Ağaç yaşken eğilir” diye bir laf etti. Diğerinin cevabı ise “Sen de, tam deyim gibi konuştun” oldu. Bunu duyduğumda, birden kafamda beliren soru şuydu: “Peki, o cümle deyim miydi, atasözü mü?” Hani böyle günlük hayatımızda bir şeyleri anlatırken sıklıkla kullandığımız, dilimize pelesenk olmuş bu ifadeler var ya, işte o an tam olarak bunun farkını düşünmeye başladım. Deyim mi, atasözü mü? Peki, aralarındaki farklar nasıl anlaşılır? Hadi gel, bunları birlikte çözmeye çalışalım. Deyim ve Atasözü Nedir, Ne Değildir? Bir dilde deyim ve atasözü gibi…

Süt Açıldıktan 4 Gün Sonra İçilir Mi? Toplumsal Normlar ve Bireysel Tercihler Üzerine Bir Sosyolojik Bakış Bir gün, sabah kahvaltısında mutfakta süt kutusunu açtığınızı ve dört gün sonra hala dolabınızda durduğunu fark ettiğinizi hayal edin. Süt açıldıktan sonra dört gün beklemek, belki de çoğumuz için alışılmadık bir durum olabilir. “Acaba hala içilebilir mi?” sorusu aklınızda belirir. Bu basit bir gıda güvenliği sorusu gibi görünebilir, ancak derinlemesine düşündüğümüzde, bu soru sadece bireysel bir tercihten daha fazlasını ifade eder. Süt, toplumsal normlardan kültürel pratiklere, bireysel değerlerden güç ilişkilerine kadar pek çok faktörün kesişiminde yer alır. Sosyolojik bir bakış açısıyla, bu basit soru,…

2024 Yılında Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi Var mı? Farklı Bakış Açılarıyla İnceleyelim 2024 yılına girmemize birkaç hafta kaldı ve bir soru herkesin kafasında: “2024 yılında ek Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) var mı?” Hani, bu soru bir anda kafamı karıştırdı. Bir yanda ekonomik ve bilimsel açıdan bakarak durumu analiz etmek istiyorum, bir yanda ise insan olarak içimden gelen hisler var. Hadi gelin, bu soruya birlikte farklı bakış açılarıyla bakalım, hem mühendislik hem de insani yönlerden değerlendirelim. İçimdeki Mühendis Böyle Diyor: Ek MTV Ekonomik Bir Zorluktur İçimdeki mühendis, hemen bu durumu bilimsel ve analitik bir bakış açısıyla ele alıyor. 2024 yılı için…

Muker Ne Demek? Kültürlerin Zenginliğine Bir Yolculuk Kültür, her bireyi ve toplumu şekillendiren bir anlam haritasıdır; yaşadığımız çevre, değerlerimiz, inançlarımız ve ilişki biçimlerimizle harmanlanarak kimliğimizi oluşturur. Farklı kültürlerle tanışmak, bizleri sadece yabancı coğrafyalara değil, kendi iç dünyalarımıza da bir yolculuğa çıkarır. Bu yazıda, Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan “Muker” terimini antropolojik bir perspektiften ele alacak, farklı kültürel bakış açılarıyla karşılaştırarak, bu kavramın kimlik, ritüel, akrabalık ve ekonomik sistemler üzerine ne gibi derin etkiler yarattığını keşfedeceğiz. Muker ve Kültürel Görelilik Muker Teriminin Anlamı Kelime kökeni olarak, “Muker” kelimesi, Türkçede bazen “söz verilmiş”, “kararlaştırılmış” ya da “belirlenmiş” anlamlarında kullanılsa da,…